W sytuacjach i sporach dotyczących spraw majątkowych strony starają się uchronić swój interes w każdy możliwy sposób. Niejednokrotnie, gdy dochodzi do egzekucji ze składników majątku osobistego, dłużnicy wyzbywają się całości lub części majątku na rzecz osób trzecich. Nie jest to jednak sytuacja podbramkowa.
Długie spory, negocjacje, postępowanie egzekucyjne, a Twój dłużnik nagle deklaruje, że jest niewypłacalny? W niniejszym artykule omówię instytucję skargi pauliańskiej, która chroni dobro wierzyciela w przypadku zaistnienia takiego stanu faktycznego.
Czym jest skarga pauliańska?
Skarga pauliańska jest mechanizmem prawnym zdefiniowanym w artykule 527 Kodeksu cywilnego. Na gruncie tego przepisu actio pauliana jest środkiem, który ma zastosowanie, gdy doszło czynności prawnej krzywdzącej wierzyciela, dłużnik stał się częściowo niewypłacalny, niewypłacalny bądź bardziej niewypłacalny niż przed jej zaistnieniem. Jeżeli zostanie uznane, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub mogła się dowiedzieć, to każdy z wierzycieli może żądać, aby dana czynność była względem niego bezskuteczna. Z założenia osoba trzecia również musiała działać w złej wierze.
Jeżeli wskutek czynności prawnej korzyść majątkową otrzyma najbliższa rodzina dłużnika bądź przedsiębiorca pozostający z nim w stałych stosunkach gospodarczych – przyjmuje się, że osoby te wiedziały, że dłużnik miał na celu pokrzywdzenie wierzyciela.
Może to wydawać się dosyć zawiłe, dlatego uprośćmy to do następującego przykładu:
A jest wierzycielem, B – dłużnikiem, C – żoną B. Względem B zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne na rzecz A. Strony oraz ich najbliższa rodzina wiedzą, że zadłużenie będzie egzekwowane z mieszkania należącego do B, dlatego B dokonuje nowego wpisu do księgi wieczystej z dniem 01.04.2022. Po wpisie C staje się właścicielem mieszkania. A może wytoczyć skargę pauliańską w związku z tym stanem faktycznym – B przepisał mieszkanie żonie, aby uniknąć egzekucji, a C wiedziała o zamiarze męża.
Co podlega ochronie przez skargę pauliańską?
Ochrona zapewniana przez ww. skargę odnosi się do wierzytelności zaskarżalnych – takich, które mogą być dochodzone na drodze sądowej, tak więc roszczenie przedawnione, roszczenie z gier i zakładów oraz żądanie oparte tylko na powinnościach moralnych nie podlegają skardze pauliańskiej – oraz do wierzytelności pieniężnych, czyli wierzytelności, których przedmiotem od początku było świadczenie pieniężne oraz wierzytelności pierwotnie niepieniężnych, w których pojawiło się świadczenie pieniężne.
Sześć przesłanek zastosowania skargi pauliańskiej
Podsumowując, możemy nakreślić 6 przesłanek mogących powodować stosowanie skargi pauliańskiej:
- wierzycielowi przysługuje wierzytelność wobec dłużnika,
- dokonanie przez dłużnika dwustronnej czynności prawnej,
- dokonanie czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzyciela,
- dłużnik był świadomy pokrzywdzenia wierzyciela, dokonując czynności,
- osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową na skutek czynności prawnej,
- osoba trzecia działała w złej wierze.
Termin na wniesienie skargi pauliańskiej
Wierzyciel na wniesienie skargi pauliańskiej ma 5 lat od momentu zaistnienia czynności prawnej, do której uznania za bezskuteczną się dąży. Po upływie tego terminu nie znajdzie ona zastosowania.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Karoliny Cichockiej – Bieniek specjalizuje się i świadczy kompleksowe usługi w sprawach z zakresu prawa cywilnego. Jeżeli potrzebujesz profesjonalnego i empatycznego wsparcia doświadczonego adwokata w zakresie dochodzenia wierzytelności i postępowania egzekucyjnego – skontaktuj się z Kancelarią.
