Zasady prawa administracyjnego – czym są i do czego służą?

Czy mają jakiekolwiek znaczenie dla typowego „zjadacza chleba”? Oczywiście, że tak – wyznaczają bowiem kierunek działań organów i stron (czyli obywateli) w postępowaniu administracyjnym. Zasady prawa administracyjnego zostały uregulowane w art. 6 – 16 kodeksu postępowania administracyjnego (w skrócie: k.p.a.).

Dlaczego zasady prawa administracyjnego są tak ważne? Po pierwsze stanowią, a przynajmniej powinny stanowić absolutne abecadło dla urzędników pochylających się nad sprawami administracyjnymi. To właśnie urzędnicy wykonują bowiem władzę publiczną poprzez m.in. przygotowanie treści decyzji administracyjnych, które muszą odpowiadać zasadom prawa administracyjnego.

Bezpośredni wpływ na zasady prawa administracyjnego miały zapisy ustawy zasadniczej – czyli Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r., w tym przede wszystkim art. 2 i art. 7 Konstytucji.

Art. 2 Konstytucji, który stanowi, że Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Z tego przepisu wynikają dwa fundamentalne prawa obywatela: prawo do sądu i prawo do procesu.

Prawo do procesu

Prawo do procesu na gruncie prawa administracyjnego realizuje się przez prawo do obrony przez obywatela jego interesu na drodze sformalizowanego postępowania przed organami administracji I i II instancji.

Z kolei prawo do sądu daje obywatelowi możliwość złożenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Z art. 2 Konstytucji wywodzi się również zasada ochrony praw nabytych. Zasada ochrony praw nabytych w telegraficznym skrócie znaczy tyle, że nowe regulacje prawne powinny chronić uzyskane prawa, a co za tym idzie – uzyskane raz prawo nie może być odebrane lub w niekorzystny sposób zmodyfikowane.

Art. 7 Konstytucji stanowi natomiast, że Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Jest to tzw. zasada praworządności, z której wynika wprost, że wszystkie organy Państwa, ale i samorządów lokalnych mają obowiązek działania w granicach prawa i na podstawie przepisów prawa.

Wskazane wyżej przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio rzutują na postępowanie administracyjne i obowiązujące w nim zasady prawa administracyjnego. Dowodem na to jak ogromny wpływ na postępowanie administracyjne ma treść Konstytucji jest art. 6 k.p.a., który stanowi, że „Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa” – jest to zatem zapis niemal identyczny, jak zawarta w art. 7 Konstytucji zasada praworządności, z tym że skierowana już bezpośrednio do organów administracji.

Więcej o tym, czym są zasady prawa administracyjnego dowiecie się Państwo z programu „Prawo na co dzień” – odcinek 36 pt. „Zasady prawa administracyjnego” z moim udziałem. Współautorem programu jest radca prawny Roman Comi, producentem zaś jest Telewizja Regionalna TVT, której właścicielem jest Jan Tomków.

Zapraszam do oglądania i udostępniania.