Mogłoby się wydawać, iż uzyskanie tytułu wykonawczego i rozpoczęcie egzekucji za pośrednictwem komornika stanowi bezpośredni i bezprzeszkodowy sposób na uzyskanie wymaganego świadczenia. Niestety, w praktyce tak nie jest. Na tym etapie postępowania egzekucyjnego przepisy przewidują środek obronny dla dłużnika w postaci powództwa przeciwegzekucyjnego – może to skutecznie zatrzymać wszczętą już egzekucję. Istnieją dwa rodzaje wspomnianych powództw:
- opozycyjne
- ekscydencyjne
Powództwo opozycyjne
Powództwo opozycyjne jest wykorzystywane w celu pozbawienia tytułu, na podstawie którego prowadzona jest egzekucja wykonalności. Pozwala ono na pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w całości lub w określonej części. Takie powództwo może być wytoczone w trzech sytuacjach:
- Zaprzeczenie zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności na zakwestionowaniu istnienia obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym. Dotyczy to wyłącznie tytułów niebędących orzeczeniem sądu albo sytuacji, w której kwestionuje się przejście obowiązku świadczenia przez dłużnika. Zaprzeczenie dotyczyć może zarówno treści tytułu wykonawczego, jak i innych zdarzeń. Zaliczamy do nich zdarzenia, które zaszły przed powstaniem tytułu egzekucyjnego, i powstały pomiędzy wydaniem tytułu egzekucyjnego a nadaniem mu klauzuli wykonalności. Dłużnik jest zobowiązany do wykazania, że nie wystąpiło zdarzenie, które doprowadziło do nadania klauzuli wykonalności przez zakwestionowanie istnienia obowiązku lub jego zakresu,
- Żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Jeżeli tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy. Do zdarzeń, na których można oprzeć powództwo, należą w szczególności: świadczenie zamiast (w miejsce) wykonania; przelew wierzytelności w miejsce wykonania ; trwała, następcza niemożliwość świadczenia będąca skutkiem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności; potrącenie ustawowe oraz umowne, oparte na zasadzie swobody umów; odnowienie długu; zwolnienie z długu; zmiana wierzyciela; przejęcie długu; podniesienie zarzutu przedawnienia roszczenia,
- trzecia podstawa powództwa opozycyjnego przysługuje małżonkowi dłużnika i umożliwia mu pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części względem swojej osoby, w przypadku, gdy sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten głosi, iż sąd nadaje klauzulę wykonalności także przeciwko małżonkowi dłużnika, z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika.
Małżonek musi wykazać, że egzekwowane świadczenie nie należy się wierzycielowi. Może on powoływać zarzuty zarówno z własnego prawa (np. wady oświadczenia woli) jak i takie, których jego małżonek nie mógł wcześniej podnieść (np. przedawnienie, które nastąpiło po wydaniu tytułu)
Powództwo ekscedencyjne
Do powództw przeciwegzekucyjnych zaliczymy również powództwo ekscydencyjne. Powództwo ekscedencyjne służy zwolnieniu zajętego przedmiotu spod egzekucji. Przedmiotem takiego powództwa jest wykazanie, że dany tytuł egzekucyjny nie odpowiada rzeczywistemu stanowi rzeczy i stosunkom między wierzycielem a dłużnikiem.
Taką drogą dłużnik ma szansę na kwestionowanie zasadności lub wymagalności obowiązku świadczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym. Wyrok sądu pozbawiający tytuł wykonawczy wykonalności uniemożliwia egzekucję na jego podstawie.
Dzięki temu powództwu również osoba trzecia, która nie jest dłużnikiem, może żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie go do egzekucji narusza jej prawa. Ma to miejsce, gdy komornik zakładając, że określona rzecz należy do dłuznika, zajmuje ją. Wynika to z tego, iż komornik nie ma obowiązku badania, czy dany przedmiot faktycznie jest własnością dłużnika
Termin na wytoczenie powództwa
Powództwo opozycyjne może być wytoczone od momentu nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, a trwa dopóki istnieje możliwość wykonania tytułu wykonawczego. Należy je wnieść przed sąd rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się egzekucję.
Powództwo ekscydencyjne można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, czyli zajęcia rzeczy przez komornika.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Karoliny Cichockiej – Bieniek specjalizuje się i świadczy kompleksowe usługi w sprawach z zakresu prawa cywilnego. Moim celem jest rzeczywista pomoc i rozwianie wątpliwości wynikających nie tylko z zawiłości przepisów dotyczących postępowania egzekucyjnego, ale również często złożonych i niejasnych sytuacji okoliczności.
Jeżeli potrzebujesz profesjonalnej i rzetelnej pomocy doświadczonego adwokata – skontaktuj się z Kancelarią.
